Billboardlarda Ne Anlama Gelir?
İzmir’de yaşıyorum, bildiğiniz gibi sokaklar cıvıl cıvıl, yazları güneş fazla, kışları ise yağmurla arası açılmış gibi. Neyse, sokaklarda yürürken bir şey fark ettim: O büyük billboardlar. Evet, şu devasa reklam panoları var ya, her köşe başında, “Yolda ne var?” sorusunu kendime soruyorum. “Billboardlarda ne anlama gelir?” diye düşündüm bir an. Ciddi ciddi! Düşünceye dalmam bir anda o kadar sürüyor ki, arkadaşlarım durup dururken, “Abi bir şey var mı, niye bakıyorsun o kadar?” diye soruyorlar. “Billboardlar… Ya bu gerçekten ne demek?” diye içimden geçiriyorum. Gelin, sizinle birlikte biraz derinlemesine bir keşfe çıkalım.
Billboardlarda Kendisini Gösteren İlk Mesaj: “Büyük ve Parlak”
Hadi, şöyle bir örnek verelim. Geçenlerde bir billboardda, “Bu ay 50% indirim!” yazıyordu. Yani, 50% indirim gerçekten büyük bir şey mi? Hani yüzde elli indirim duyduğumda içimde bir “Evet!” havası oluşuyor. Hemen aklıma geliyor: “Bir şey %50 indirimliyse, ne kadar cazip olduğunu gösteriyor, değil mi?” Ama sonra da diyorum ki: “Bir şey %50 indirimliyse, o zaman başlangıç fiyatı da abartılı olmalı ki, indirimde çok kazanılabilsin.” Tam o sırada iç sesim devreye giriyor: “Tabii canım, çok para ödemenin amacı, sonra yarısını indirimle almak. Hangi akı karayı ayırt edebilir ki?” Düşünmeden edemiyorum… Yani, bu panolar o kadar dikkat çekici ki, farkında olmadan insanları gerçekten bir düşünce girdabına sokuyor.
Reklamın Psikolojisi: Ne Kadar Hızlı? O Kadar Etkili!
İzmir’in en yoğun caddelerinden birinde yürürken bir reklam panosuna gözüm takıldı. Üzerinde büyük harflerle şu yazıyordu: “Yolun sonu sağlık!” Şimdi, burada iki şey var: Birincisi, bu kadar etkili ve ciddi bir slogan gerçekten sağlıkla ilişkilendirilebilir mi? “Yolun sonu sağlık”… Tamam, güzel bir mesaj, ama acaba bu gerçekten sağlık mı, yoksa bu yolculuğun sonu da biraz daha fazla alışveriş yapmak mı? Gerçekten bir sağlık yolculuğuna çıktığımı düşünürken, reklamın devamında, o meşhur tıbbi tedavi reklamının logo kısmını fark ettim. İç sesim şunu diyor: “Vay be! Sağlık dedikleri şey bu kadar paraya mı dayanıyor?!” Ama yine de, bu kadar büyük bir panonun etkisiyle bir şekilde dikkatimi çekiyor.
Bir Reklam, Bir Başka İnsan… “Tüm İstanbul Burada!”
Geçenlerde başka bir reklamda da “Tüm İstanbul Burada!” yazıyordu. Şimdi, “Tüm İstanbul” kelimesini duyduğumda, içinde bir belirsizlik doğuyor. İkili bir anlam taşıyor. “Burada” ne demek? Bu bir harita mı? Ya da şu şehri kucaklayan bir dev reklam panosu mı? Hemen iç sesimle dalga geçiyorum: “Kardeşim, İstanbul’da bir tane yerin olmalı, oraya gitmelisin.” Tam orada, birkaç adım atarak ilerlediğimde bir bakıyorum ki, “Tüm İstanbul Burada” yazan reklam, aslında yalnızca bir AVM’yi tanıtıyormuş. Ama burada da bir şey var, değil mi? Reklamlar bazen böyle belirsizleştirerek ne söylediklerini unutturabiliyorlar. Ama bu biraz eğlenceli bir şey. Öyle değil mi?
Billboardlarda Ne Anlama Gelir: Düşünmeden Duramıyorsun
Aslında Billboardlarda yazan şeylerin çoğu sadece “bir şey satmak” üzerine kurulu. Ama, bir şekilde her reklam panosu bir anda başka bir düzeye taşınabiliyor. Örneğin, bir panoda sadece “Yeni Koleksiyon!” yazıyorsa, onun ardında hemen kafamda bir sürü soru beliriyor. “Yeni mi? Ne kadar yeni? Ve neden bu kadar dikkat çekici?” O kadar çok reklam var ki, bazen sadece ne olduğunu anlamadan geçiyorum. Ama bazen bir bakıyorum, o kadar dikkate değer bir şey var ki, anlamaya çalışıyorsun. Mesela bir reklama bakıp, “Bunu almalı mıyım?” diye sormadan edemiyorsun. Ama sonrasında dönüp bakıyorum ve dediklerimi kendime hatırlatıyorum: “Bunlar sadece reklam! Unutma!”
Hayatla İlgili Daha Fazlası… Reklamlar Gerçekten Nasıl Çalışır?
Özetle, billboardlar ne kadar komik ya da ilginç görünse de, aslında reklamların altındaki psikolojik etkiyi göz ardı etmemek gerekiyor. Her bir reklam, hem insanları bilinçli hem de bilinçsizce etkileyen bir güç taşıyor. Bir yandan hızla hayatımızın bir parçası haline gelen bu billboardlar, bir yandan da düşündürmeye başlıyor. Bu yazıyı yazarken bir an düşündüm: “Evet, aslında ben de o reklamlardan biriyim.” Bilboardlarda gördüğümüz her şey, istemesen de hayatımızın bir köşesine sinmiş oluyor. Öyle ki, bazen bir reklama bakıp gülsek bile, bir süre sonra onun etkisi altında kalıyoruz.
Sonuç olarak, billboardlarda yazan şeyler, bazen düşündüğünüzden çok daha derin anlamlar taşıyabilir. Hem mesajların akıl almaz şekilde basit göründüğünü düşünürken, bir yanda da “gerçekten ne demek istiyorlar?” sorusuyla baş başa kalıyoruz. Bazen esprili bir şekilde geçiyoruz, bazen de daha fazla düşünmemiz gerektiğini fark ediyoruz. Ama unutmayalım, aslında bir reklamı izlerken, bir şekilde o reklama kendimizi inandırmamızın sebebi, her şeyin ne kadar hızlı, parlak ve dikkat çekici olduğuyla ilgili. Her bir reklam, bir anlamda sizi düşündürmeye davet ediyor; ne kadar hızlı, o kadar etkili.